Van 28 september 2024 t/m 19 januari 2025 is de eerste grote overzichtstentoonstelling van Maarten van Heemskerck te zien in drie toonaangevende musea: het Frans Hals Museum, het Stedelijk Museum Alkmaar en Teylers Museum. Deze tentoonstelling biedt een unieke kans om het veelzijdige werk van deze 16de-eeuwse meester te ontdekken, die bekendstaat om zijn vernieuwende en expressieve schilderkunst, maar ook als pionier op het gebied van prenten. Heemskerck wordt beschouwd als een van de grootste kunstenaars van de Noordelijke Nederlanden, die de Italiaanse renaissance naar het noorden bracht.
Frans Hals Museum: Vernieuwer met lef
In het Frans Hals Museum ligt de nadruk op het vroege werk van Maarten van Heemskerck, waarin hij zijn vernieuwende stijl ontwikkelde. De tentoonstelling toont zowel religieuze schilderijen als levendige portretten van de opkomende burgerij, waarin Heemskerck zijn vakmanschap en realistische benadering van de menselijke figuur liet zien. Samen met werken van zijn tijdgenoten zoals Jan van Scorel en Jan Gossart, is het duidelijk hoe Heemskerck zijn eigen pad volgde door zijn schilderijen te vullen met expressie en detail. Een absoluut hoogtepunt in het museum is de restauratie van het schilderij De heilige Lucas schildert de Madonna (1532), dat tijdens de tentoonstelling in zijn oorspronkelijke staat te zien is. Dit monumentale werk is gerestaureerd en opnieuw gepresenteerd in twee delen, zoals Heemskerck het meer dan vier eeuwen geleden had opgezet.
Stedelijk Museum Alkmaar: Naar Rome
Het Stedelijk Museum Alkmaar biedt een diepgaand inzicht in de invloed van Heemskercks reis naar Rome, waar hij van 1532 tot 1536 verbleef. Deze periode was bepalend voor zijn ontwikkeling als kunstenaar. In Rome maakte Heemskerck kennis met de klassieke oudheid, en de werken van grootmeesters zoals Michelangelo en Rafaël maakten diepe indruk op hem. De ervaring in de Eeuwige Stad inspireerde Heemskerck om zijn stijl te vernieuwen: zijn schilderijen werden expressiever en dynamischer, wat hem de belangrijkste vertegenwoordiger van de Italiaanse renaissance in de noordelijke Nederlanden maakte. Het museum belicht niet alleen zijn Romeinse periode, maar toont ook de invloed van de Italiaanse kunst op zijn latere werk.
Teylers Museum: Pionier op papier
Na zijn verblijf in Italië keerde Maarten van Heemskerck terug naar Haarlem, waar hij zijn creatieve energie richtte op het maken van prenten. In het Teylers Museum wordt zijn werk als pionier op papier belicht. Heemskerck was de eerste kunstenaar in de noordelijke Nederlanden die op grote schaal prenten maakte van zijn ontwerpen, geïnspireerd door de Italiaanse kunstenaars die hun werk via prenten bij het grote publiek verspreidden. Deze prenten waren niet alleen commercieel succesvol, maar werden ook een bron van inspiratie voor latere kunstenaars, waaronder Rembrandt. In het Prentenkabinet van Teylers Museum zijn ruim 60 prenten te zien, die het ondernemerschap van Heemskerck en zijn invloed op de kunstwereld illustreren.
Maarten van Heemskerck wordt geprezen om zijn veelzijdigheid en vernieuwingsdrang. Van zijn vroege religieuze schilderijen tot zijn dynamische werken na zijn verblijf in Italië, en zijn baanbrekende werk met prenten, Heemskerck was een kunstenaar die zijn tijd ver vooruit was. Deze tentoonstelling biedt een unieke kans om zijn invloedrijke werk in al zijn facetten te ontdekken en te begrijpen. Bezoek de tentoonstelling in drie musea en ontdek het erfgoed van deze 16de-eeuwse meester, 450 jaar na zijn dood.