Met een grote thematentoonstelling vraagt Museum Kranenburgh vanaf 8 juli aandacht voor de minst grijpbare, maar meest essentiële voorwaarde voor leven: lucht.

Voor de tentoonstelling Lucht in Kranenburgh nodigde gastcurator Colin Huizing internationaal spraakmakende kunstenaars uit die met hun installaties, objecten en performances het fenomeen lucht tastbaar maken en bevragen. Een groot aantal werken in de tentoonstelling laat je de schoonheid en essentie van lucht ervaren, maar er zijn ook werken die direct of indirect aandacht vragen voor de bedreigde kwaliteit van lucht in onze atmosfeer, de keerzijde van onze huidige welvaart. Ze duiden op verschillende manieren de tijdsgeest, maar vestigen vooral de aandacht op veronachtzaamde details en maken ons zo bewust van de wereld waarin we leven. Zeker in deze tijd, waarin schone lucht en het onbevangen kunnen inademen ervan, niet langer gewoon zijn.

De tentoonstelling die het overgrote deel van Kranenburghs nieuwbouwvleugel beslaat, ontvouwt zich als een spannend parcours door de zalen en laat de bezoeker lucht zien, horen, voelen en overdenken. Lucht is van 8 juli t/m 29 november 2020 te zien.

Van bewuste ademhaling tot verbrande vliegtuigmotor

Leven. Het eerste deel van de tentoonstelling toont werken die lucht relateren aan het menselijke lichaam en leven. In deze werken spelen fysiologische processen een belangrijke rol; ze worden zichtbaar, ervaarbaar en invoelbaar. Kunstenaars Marinus Boezem, herman de vries en Yoko Ono verhieven in de jaren 1960 de alledaagse werkelijkheid tot kunst en kregen brede navolging. Hun werken betrekken de bezoekers bij verschijnselen en processen die te maken hebben met lucht en leven. Zoals het werk Breathe, een van de beroemde 'Instructions' van Yoko Ono, dat de bezoeker uitnodigt bewust na te denken over een vanzelfsprekende handeling: ademhalen. herman de vries laat zijn ademhaling horen. Het is een natuurlijk proces en een van de meest essentiële handelingen voor ons bestaan. Marinus Boezem maakt zijn adem op televisie zichtbaar door daarmee de lens van een camera te laten beslaan.

Fenomenen. Dit deel van de tentoonstelling bestaat uit installaties en objecten die op een concrete en poëtische wijze de zintuigen aanspreken en de bezoeker lucht vooral als een natuurwetenschappelijk verschijnsel tonen. Marinus Boezem’s Show IX - The Curtain Room bestaat uit een gordijn dat de denkbeeldige omtrek van zijn atelierruimte vormt. Ventilatoren laten het voortdurend heen en weer bewegen, waarmee Boezem zijn verhouding met de wereld buiten het atelier verbeeldt. In Jan Andriesse’s geschilderde drieluik Kleurenspectrum van het licht worden de kleuren van lucht zichtbaar. Drie sculpturen uit de serie Frozen Lightning van Jan van Munster maken water in de atmosfeer van de tentoonstellingsruimte zichtbaar in de vorm van bevroren kristallen die ontstaan op de stalen objecten. Het gewicht van alle lucht in de tentoonstellingszaal wordt tastbaar in David Rickards installatie A Room full of Air.

Complicaties. De werken in de benedenzaal van het museum bestaan uit observaties, objecten en installaties van, met én over lucht. Ze laten de bezoeker pure schoonheid, verwarring of verwondering ervaren, maar refereren tegelijkertijd aan actuele kwesties zoals de bedreigde kwaliteit van lucht en onze leefomgeving. De installatie Untitled (Atomised passenger aircraft engine) van Roger Hiorns is meerduidig. Het toont een door verbranding tot stof getransformeerde vliegtuigmotor. Verbranding kan niet plaatsvinden zonder lucht. Wat ooit een vliegtuigmotor was en reizen door de lucht mogelijk maakte, oefende ook een negatief effect uit op de kwaliteit van lucht. De filminstallatie Bantar Gebang van Jeroen de Rijke & Willem de Rooij toont een zonsopkomst in Jakarta. Wanneer het licht wordt, krijgt de schoonheid van de zonsopkomst een wrange bijsmaak. Mask van Ai Weiwei is misschien wel het meest eenduidige werk in deze opstelling: een uit marmer gehouwen gasmaker, gemaakt als protest tegen de enorme luchtvervuiling in Beijing.

Kunstenaars

Marina Abramovic (RS, 1946) & Ulay (DE, 1943) | Jan Andriesse (NL, 1950) | Marinus Boezem (NL, 1934) | Elspeth Diederix (KE, 1971) | | Zoro Feigl (NL, 1983) | Roger Hiorns (GB, 1975) | Chaim van Luit (NL, 1985) | Jan van Munster (NL, 1939) | Yoko Ono (JP, 1933) | David Rickard (NZ, 1975) | Jeroen de Rijke (NL, 1970-2006), Willem de Rooij (NL, 1969) | herman de vries (NL, 1931) | Marijke van Warmerdam (NL, 1959) | Ai Weiwei (CN, 1957)

Colin Huizing

Colin Huizing werkte de afgelopen tien jaar als senior curator van het Stedelijk Museum Schiedam. Hij was co-curator van de tentoonstelling herman de vries – to be all ways to be, de Nederlandse inzending voor de Biënnale van Venetië in 2015. Nu werkt hij als onafhankelijke curator en producent van tentoonstellingen.

Museumterras en –tuin rookvrij

Bij een tentoonstelling over (frisse) lucht past een volledig rookvrije museumomgeving. Vanaf de opening op 8 juli a.s. worden daarom Kranenburghs museumterras, de beeldentuin en het overige museumterrein als rookvrij gebied aangemerkt.

Beeldbijschriften

Elspeth Diederix, Cloud, 2003. Foto. Collectie Arthema Foundation