Verantwoorde burger
Earth Overshoot Day is weer gekomen. De dag die tekent dat we ook dit jaar de aarde weer behandeld hebben als een avondje all you can eat sushi bij Sumo: volledig overgeconsumeerd. We vieren dat de aarde weer op is voor dit jaar, terwijl we nog een paar maanden moeten. Een dag die we verwelkomen met veel, nouja, van alles. Ook op de dag dat de aarde volledig geconsumeerd is, consumeren we lekker door. We minderen niet.
Zelf had ik net mijn plan voor een vakantie met het vliegtuig weer ingeruild voor een vakantie met de auto. Mijn vakantieplannen veranderden steeds geduldig met het kabinet mee en dat kwam op deze – ‘all you can eat earth’ – dag wel goed uit. Het schuldgevoel zat toch flink in de weg bij een vliegvakantie, want dat kan allang niet meer met een goed geweten gedaan worden. Iets waar ik twee jaar geleden helemaal geen last van had toen ik een weekend naar Panama vloog, zei mijn vriend. Touché. Nu zijn we echter weer twee jaar verder en zoals we nu wel weten kan er veel gebeuren in twee jaar tijd. Overigens kwam ik van Panama terug op de dag voor Earth Overshoot Day en dit jaar werd ik er van tevoren al mee geconfronteerd. Suggestiviteit kunnen we nog met geknepen oogjes ontwijken, directe confrontatie kijkt je in de ogen aan.
Inmiddels zijn we ook heel wat enge feiten, een strijdende Zweedse tiener en wetenschappelijke onderzoeken rijker. Al werd de klimaatcrisis laatst nog bestempeld als mijn mening in plaats van een feit, voor mij is het een constante dreigende wolk boven mijn hoofd. Toch weet ik niet altijd meer voor wie ik die schuldbewuste klimaatmoralist probeer te zijn. Het stemmetje in mijn hoofd dat mij constant wijst op de aankomende natuurrampen na het boeken van een vlucht. De aarde die ik onder mijn voeten voel opwarmen terwijl ik Netflix op onze gigantische, met energielabel G bestempelde tv, binge.
Wil ik echt de verantwoorde burger zijn die constant bezig is met een betere toekomst voor iedereen? Of doe ik het eigenlijk vooral voor mijn theaterpersona, het personage dat ik presenteer op het podium, die zich over de jaren heen nou eenmaal zo – enigszins als een wijzend vingertje – heeft geprofileerd?
Soms vraag ik me af of mijn theaterpersona ook de regie over mijn privéleven heeft overgenomen. Dat ik moet voldoen aan het beeld dat ik op het podium en in de media presenteer. Zodra ik afwijk ben ik de grote bedrieger die haar geloofwaardigheid verliest. Elke keer als er plastic rietjes op een verjaardag verschijnen, wordt er nou eenmaal naar mij gekeken als diegene waar de rietjes voor verstopt moeten worden.
Eigenlijk weet ik niet goed of mijn theaterpersona echt een theaterpersona is of gewoon de persoon waarvan ik vind dat ik het moet zijn. Eigenlijk maakt dat mijn theaterpersona een heel slecht persona, want juist het menselijk falen willen we op het podium zien. Het is een opluchting iemand te zien falen, door de mand te zien vallen, te zien zwoegen en struikelen. We gaan toch het beste op de BN’ers die tegen alle hoge verwachtingen in toch ook maar een mens zijn. Perfecte mensen daarentegen zijn saai en volledig ongeloofwaardig. Zo perfect zijn we namelijk niet. Ook ik niet. Verre van. Maar dat is de innerlijke strijd die achter de schermen afspeelt.
Wellicht wordt het wel tijd die strijd eens openbaar te omarmen. De verantwoordelijke en ietwat theatrale burger en de achteloze -je leeft maar eens- consument in mij hebben allebei wel een stukje waarheid. In dat geval beloof ik jullie alvast dat ik in het najaar een vliegreis naar Spanje boek. Alle excuses en smoesjes zal ik jullie besparen, maar ik ga natuurlijk met een backpack volgepakt met tweedehands en fairtrade kleding.
Deze column is geschreven door kleinkunstenares, zangeres, podcastmaker en producer Deborah Smit en is onderdeel van de serie ‘De Makerscolumn’ die wekelijks hier verschijnt. Meer zien van Deborah?
