Je verdrinkt bijna in woorden tijdens Koliek van Theater Utrecht
Marco: '“Matthijs! Ik heb een kaartje apart gelegd voor je, je gaat naar de premiere van Koliek vanavond.”
Matthijs: “Eh, - oke!” Googled ‘koliek’ - een probleem in het spijsverteringsstelsel van een paard - hmm
In een regie van Thibaud Delpeut speelt acteur Vincent van der Valk ‘Koliek’, een tekst in 1986 geschreven door de Duitser Rainhald Goetz, uit het derde deel uit de trilogie ‘Oorlog’. Goetz die medicijnen en geschiedenis heeft gestudeerd, maar later voor het auteurschap koos en zelf balanceerde tussen genie en gestoord.
Dat Vincent van der Valk taalkundig, zijn tekstbehandeling subliem en zijn specialiteit het tot leven brengen van gekwelde, in gedachten verzonken mannen die gebukt gaan onder hun eigen fascinatie waar ze enkel in hersenkronkels kunnen gissen naar wat waarheid is, heeft ie vorig jaar in de voorstelling Immens al bewezen.
Ik had dan ook heel veel zin om achteruit te gaan zitten om me door deze fantastische acteur met woorden te laten onderkotsen. ‘Ik drink de wereld’ - is de slogan die de titel vergezeld en voor het zien van de voorstelling nog vrij interpreteerbaar.
Als iedereen zit (er is wat heen en weer geschuif van mensen die het als ‘niet-zo-prettig’ ervaren om weer pal naast een vreemde te gaan zitten ondanks dat iedereen getest of gevaccineerd is) - gaat het licht uit, verschijnt Thibaud (de regisseur) met een klein elektronisch apparaat ten tonele.
Het wordt donker, de muziek zwelt op en er zijn lichtflitsen - het podium staat vol ronde spiegeltjes op allemaal verschillende hoogtes en achter een muur met een rechthoekige doorkijk - doemt een man langzaam al ijsberend woorden raaskallend op.
Het licht gaat weer uit - gestommel - het licht gaat aan, Vincent ligt als uit de lucht gevallen op de grond - een fles is omgevallen waar water uit stroomt - ‘kanteling’ vervolgd hij z’n monoloog al liggend.
Spoiler alert
Wat volgt is een continue stroom aan woorden - het proberen te vatten van het Alles - het beginnen, het stukje bij beetje meer, het ordenen, het eindigen. de samenvatting - huh, nee - opnieuw. Tussen de zinnen door snellen voor een glas water - die arme man lijkt wel uitgedroogd.
Tijdens het filosofisch gebrabbel staat hij op en begint spiegels tegen over elkaar uit te lijnen - waarmee door middel van een spot een lijnenspel van licht creëert over het toneel.
Door zijn tomeloze pogingen tekstueel het leven te kunnen doorgronden en ik alle mogelijke vormen van tekstbehandeling voorbij zie komen krijg ik een flashback na die keer dat ik te veel spacecake op had - en in het luchtledige heb lopen klappen omdat ik in alle onbegrijpelijkheid het leven zo mooi vond (die ervaring is tevens de reden dat ik geen wiet meer gebruik) en terwijl deze man ondertussen de belichaming is van een uitgedroogde waterput - heb ik het met hem te doen en vraag ik me op acteursniveau af - moet ie niet ontzettend nodig plassen?
Op een gegeven moment stopt de zender van Vincent ermee. De technicus komt het toneel opgelopen om hem te voorzien van een nieuwe zender. Plotseling mengt toneel en realiteit zich - wat als de man zich niet meer verstaanbaar kan maken? Wat rest hem dan nog?
Op het toneel staat een vierkant lichtplateau waarnaast 2 spiegels staan met de ruggen naar elkaar toe - en terwijl de man mijmert en een weergaloos lichtplan tot zijn climax komt - breekt daar de lijn zich.
Vincent loopt af (ik denk, ah, dus nu gaat ie plassen) en komt terug met een statief met daarop een script - hij placeert zich op het lichtplateau wat rood kleurt - doet zijn haar, wat tot dan toe strak in een staart zat los en ontdoet zich van het karakter wat ie tot dan toe gespeeld heeft. De voorstelling wordt niet langer gespeeld - maar de tekst wordt voorgelezen
Na bijna ieder woord zou de acteur een slok moeten nemen, is dat de reden dat er niet meer gespeeld wordt? Hoeveel water mag/kan een mens drinken? Waarom schreef Goetz dit - wilde hij met de regie aanwijzing zijn acteur martelen?
Het ligt gaat uit en een daverend applaus volgt.
De enscenering, de tragiek maar ook de humor die erin zit komen tot zijn recht. Thibaud die voor het eerst live met zijn synthesizer de voorstelling van soundtrack voorzag lifte het geheel op en heel eerlijk, op Vincent valt niks aan te merken.Maar wat vooral in mij nagalmt is wat een crime deze tekst moet zijn geweest om te leren en te doorgronden.
Die avond lees ik over Rainald Goetz en dat hij tijdens het voordragen van een tekst zijn voorhoofd opensneed en het liet bloeden tot hij klaar was. Noem me raar maar ineens vind ik het niet meer zo raar dat ik de hele tijd de behoefte voelde dat Vincent op een gegeven moment in zijn broek zou plassen.
Want zeg nou zelf, geen mens kan toch in zijn eentje de wereld ‘drinken’
Weg vrije interpretatie.
Benieuwd naar Koliek? Informatie over het stuk en de speellijst vind je op de website van Theater Utrecht. En wil je nou nog meer horen over Koliek? Marco ging in gesprek met regisseur Thibaud Delpaut en spoken word artiest en journalist Zaïre Krieger over Koliek en dat werd een heel interessant gesprek!
